براهین عقلی ـ نقلی اثبات وجود خداوند در تفسیر قمی

 مهدی منفرد* مسأله خداشناسی و اثبات وجود خداوند، از مسائل اصلی دین مبین اسلام است. هر انسانی به اندازه استعداد و توانایی‌های ادراکی که دارد، درباره خداوند می‌اندیشد و با اندیشه و فکرش، ایمانش شکل می‏گیرد. خداوند در قرآن کریم، پیامبر اسلام و ائمه معصومین^ به شیوه‌های گوناگون، مسأله خداشناسی و اثبات خداوند را مطرح نموده‌اند. علی بن ابراهیم قمی، یکی از مفسرینی است که امامین عسگریین‘و بخشی از دوران غیبت صغری را درک نموده است. او خود موثق بوده و راویانی را که در تفسیرش آورده، موثق‌اند. وی در تفسیرش (تقسیر القمی) مسأله خداشناسی و اثبات خداوند را با ارائه روایات معصومین^ تبیین نموده است. ما با بررسی‌هایی که در تفسیر قمی انجام دادیم، سه‌گونه برهان برای اثبات خداوند یافتیم: برهان نیاز و اضطرار، برهان آفرینش و صنع، برهان شناخت خداوند با خودش.   * استادیار دانشگاه قم                                                                    [email protected]